Chuyện thuế: Khấu trừ thuế VAT, khấu trừ thuế đầu vào

Vì sao sở hữu công ty lại có lợi hơn về thuế?

Cho dù là công ty chỉ có mình bạn thì bạn vẫn nên có công ty vì bạn có thể khấu trừ thuế. Có hai dạng khấu trừ thuế:

• Khấu trừ thuế giá trị gia tăng (VAT, value-added tax) phải đóng
• Khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp phải đóng

Hãy xem sơ đồ đơn giản này:

Giả sử bạn mua hàng trị giá 50 đồng thì bạn phải đóng thuế VAT là 5 đồng tức là bạn trả chi phí mua hàng là 55 đồng. Sau đó bạn bán với giá 90 đồng, vì thuế VAT (đóng cho nhà nước) là 9 đồng nên bạn phải thu của khách hàng là 99 đồng.

Bỏ ra 55 đồng, thu về 99 đồng nên bạn có lợi nhuận là 44 đồng. (Ở đây tính đơn giản là mua đi bán lại không tính chi phí nhân công, lưu kho, bán hàng, quảng cáo, v.v...)

Khấu trừ thuế VAT

Khi đóng thuế VAT thì bạn được khấu trừ thuế VAT đầu vào. Thuế VAT đầu vào là thuế VAT khi bạn mua hàng hóa kinh doanh. Trong trường hợp trên, bạn được khấu trừ 5 đồng thuế VAT đầu vào. Do đó, bạn chỉ đóng 9 - 5 = 4 đồng thuế VAT.

Thế thì bạn có lợi gì?
Thật ra, khách hàng đóng 9 đồng thuế VAT gồm cả 4 đồng mà bạn đóng thay, nên bạn có lợi được 5 đồng.

Nếu là khách hàng cá nhân thì bạn mất 5 đồng thuế VAT, nếu là doanh nghiệp và tính vào chi phí doanh nghiệp thì bạn được khấu trừ nên lại không phải đóng 5 đồng thuế VAT này. Hơn nữa, nếu bán hàng này đi thì vì khách hàng đóng thuế VAT thay bạn là 9 đồng nên thậm chí bạn còn lời, nhưng không cần tính vì khoản này sẽ tính vào lợi nhuận thu được.

Nguyên tắc khấu trừ thuế giá trị gia tăng cho doanh nghiệp là như vậy. Vì thế mà thuế có tên gọi là "giá trị gia tăng" tức là bạn chỉ đóng thuế VAT cho phần giá trị tăng thêm, ở đây là 40 đồng, mà thôi. Tức là đóng thuế cho phần tăng thêm này 40 đồng nên bạn đóng 4 đồng. Tiền này bạn thu của khách hàng chứ thật ra bạn cũng chẳng đóng.

Khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp

Thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp là lợi nhuận chứ không phải là doanh thu. Trong ví dụ trên, lợi nhuận của bạn là 44 đồng nên bạn chỉ đóng thuế trên khoản này, ví dụ thuế suất 20% thì đóng 44 x 20% = 8.8 đồng.

Nếu cá nhân mua xe hơi, chẳng hạn 1000 đồng, thì bạn đóng toàn bộ số tiền này.
Nếu là doanh nghiệp mua xe hơi, bạn được khấu trừ vào thuế thu nhập doanh nghiệp (tất nhiên là xe hơi là tài sản của doanh nghiệp và do doanh nghiệp đứng tên) nên số tiền này được khấu trừ vào thuế thu nhập doanh nghiệp, tức là tương đương 1000 x 20% = 200 đồng.

Bạn tiết kiệm được 20 đồng tiền thuế nếu đi bằng xe "đứng tên công ty". Tức là bạn mua xe với giá chỉ 80 đồng.

Nhưng nếu lỡ công ty làm ăn phá sản và bị siết nợ thì xe cũng sẽ bị siết luôn. Hi vọng là lúc đấy chạy cũng nát xe rồi. (Ngoài ra, còn có kiểu phá sản kỹ thuật nữa sẽ bàn lúc khác.)

Trường hợp cửa hàng đóng thuế khoán (khoản thuế cố định) hàng tháng thì sao?

Bạn đóng tiền cố định hàng tháng. Nhưng khi mua hàng thì bạn phải trả 100% tiền VAT mà không được khấu trừ. (Vì bạn đâu có đóng thuế VAT hay thuế thu nhập.)

Do đó, nên bán hàng kiểu cửa hàng hay nên thành lập công ty thì lại cần tính toán chiến lược kinh doanh và khoản thuế phải đóng để sao cho lựa chọn cho phù hợp. Nhiều người nghĩ đơn giản là đóng thuế khoán sẽ rẻ hơn nhưng theo tôi thì chưa chắc.

Quan trọng là phải học thật kỹ pháp luật về thuế.
-Mark-
>>Học kế toán và thuế tại Nhật